ทำความรู้จัก เจ้าแม่กวนอิม

เจ้าแม่กวนอิม มีที่มาจาก พระโพธิสัตว์ หรือ พระอวโลกิเตศวร ตามความเชื่อในศาสนาพุทธนิกาย มหายาน เมื่อศาสนาพุทธถูกเผยแพร่ จากอินเดียเข้าสู่ประเทศจีน ในช่วงปลายราชวงศ์ฮั่น เป็นต้นมา ก็ได้ทำให้ประเทศอื่น ๆ ที่ได้รับอิทธิพลทางวัฒนธรรมจากจีน นับถือเจ้าแม่กวนอิมตามไปด้วย โดยเรียกชื่อแตกต่างกันไป เช่น ญี่ปุ่น เรียกว่า คันนง เกาหลี เรียก กวานอึม เวียดนาม เรียก กว่านเอิม เป็นต้น

โดยเหตุที่มีผู้คนเคารพนับถือเจ้าแม่กวนอิมจำนวนมาก เพราะทรงเป็นตัวแทน ของพระผู้เปี่ยมด้วยความรักความเมตตา ความกรุณา เพื่อโปรดสัตว์ให้หลุดพ้นจากความทุกข์ หากใครสักการะบูชา เพียงระลึกถึงท่าน ก็จะช่วยให้หลุดพ้นจากความยากลำบาก หลุดพ้นจากห้วงทุกข์ อยู่รอดปลอดภัยจากอันตรายต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นภัยธรรมชาติ เช่น ไฟป่า อุทกภัย หรือ ภัยจากมนุษย์ เช่น การโจรกรรม อาชญากรรม ฯลฯ เป็นต้น

เจ้าแม่กวนอิมจริง ๆ เป็นผู้ชายใช่ไหม

เดิม เจ้าแม่กวนอิม เป็นผู้ชาย ด้วยมีที่มาจาก พระโพธิสัตว์ หรือ พระอวโลกิเตศวร ในศาสนาพุทธ นิกายมหายาน ซึ่งถือกำเนิดในอินเดีย เมื่อศาสนาพุทธเข้าสู่ประเทศจีน เจ้าแม่กวนอิมจึงเริ่มเปลี่ยนเป็นผู้หญิงตามลำดับ โดยในช่วงปลายราชวงศ์ฮั่น เนื่องจากผู้คนส่วนใหญ่ ยังคงนับถือลัทธิขงจื้อ อันทำให้สภาพสังคม ยึดถือผู้ชายเป็นใหญ่ เมื่อศาสนาพุทธเฟื่องฟูสูงสุดในราชวงศ์ถัง – ราชวงศ์ซ่งเหนือ จึงมีการพยายามปรับเปลี่ยน ให้พระโพธิสัตว์เป็นผู้หญิงมากขึ้น เพื่อแสดงการตอบโต้เชิงสัญลักษณ์ ให้ผู้หญิงสามารถหลุดพ้นจากอำนาจของผู้ชาย ตลอดจนสะท้อนถึงความเปี่ยมเมตตากรุณา ของพระโพธิสัตว์ได้ดีมากขึ้น อันเปรียบดั่งความรักของแม่ที่มีต่อลูก

ด้วยเหตุนี้ ในช่วงราชวงศ์ซ่งเหนือ จึงมีการสร้างประติมากรรมพระโพธิสัตว์กวนอิม เป็นผู้หญิง ครั้งแรกในวัดถ้ำม่ายจีซาน และ ยังมีการสร้างตำนาน บอกเล่าเรื่องของ เจ้าหญิงเมี่ยวซ่าน เจ้าหญิงผู้มีความกตัญญู ยอมเสียสละดวงตา และ แขนทั้ง 2 ข้าง ตอบแทนบุญคุณพระบิดา ในช่วงนี้อีกด้วย นั่นก็เพื่อให้เรื่องราวของพระโพธิสัตว์กวนอิมในร่างผู้หญิงนั้น มีเรื่องราวหรือสตอรี่ ที่ส่งเสริมกันว่า ทำไมพระโพธิสัตว์กวนอิม ถึงได้กลายเป็น เจ้าแม่กวนอิม อย่างที่เรานับถือกันจนถึงทุกวันนี้

อนึ่ง ตำนานเรื่องเจ้าหญิงเมี่ยวซ่าน ยังเป็นที่มาของปาง “เจ้าแม่กวนอิมพันมือ” อีกด้วย จากตำนานที่ว่า เจ้าหญิงเมี่ยวซ่าน ทรงยอมสละดวงตาและแขน 2 ข้าง เพื่อปรุงเป็นพระโอสถ ช่วยรักษาพระบิดาให้หายประชวร ด้วยความกตัญญู ทำให้ทรงบรรลุมรรคผลเป็นพระโพธิสัตว์ และ องค์พระศากยมุนียังได้ทรงประทานดวงตาพันดวง และ แขนพันแขนให้ ทำให้ทรงมีตาพันเนตร และ แขนพันมือ จนกลายเป็นรูปแบบของประติมากรรมเจ้าแม่กวนอิม ที่เรามักเห็นกันตามศาลเจ้าในปัจจุบันนั่นเอง

ผู้นับถือ เจ้าแม่กวนอิม ควรปฏิบัติตัวอย่างไร

ผู้นับถือ เจ้าแม่กวนอิม ใช่ว่าจะแค่สักการะบูชา กราบไหว้ขอพรเพียงอย่างเดียง แต่จะต้องมีวัตรปฏิบัติในชีวิตประจำวันที่เหมาะสมด้วย ถึงจะเรียกได้ว่ามีจิตศรัทธา เคารพนับถือในองค์เจ้าแม่กวนอิมอย่างบริสุทธิ์ใจ โดยวัตร 3 อย่างที่ควรทำเป็นประจำ ได้แก่

1. รักษาศีล 5

เนื่องจากศีล 5 เป็นแนวทางการประพฤติปฏิบัติ ที่ช่วยชำระทั้งกาย วาจา ใจ ให้บริสุทธิ์ ผู้ที่เคารพนับถือเจ้าแม่กวนอิมจึงควรปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัด ไม่ว่าจะเป็น ไม่ฆ่าสัตว์ตัดชีวิต ไม่ลักทรัพย์ ไม่ประพฤติผิดในกาม ไม่พูดโกหก ไม่ดื่มสุราเมรัย โดยบางคนอาจถือศีลอีก 3 ข้อเพิ่มเติมเป็น ศีล 8 ก็ได้ คือ ไม่ทาเครื่องหอม ไม่นอนบนที่สูงและใหญ่ ฟ้อนรำทำเพลง และ ไม่กินอาหารกลางดึก

2. กินเจสม่ำเสมอ หรือ ช่วงเทศกาลกินเจ

การกินเจ สอดคล้องกับการรักษาศีล 5 ข้อ 1 คือ ช่วยละเว้นการฆ่าสัตว์ตัดชีวิต ทำให้กาย ใจ บริสุทธิ์ อีกทั้งยังสอดคล้องกับคติความเชื่อ ที่เชื่อกันว่า หากกินเจ ในช่วงเดือน 9 หรือ 10 จะทำให้พระโพธิสัตว์และเทพเจ้า ช่วยอำนวยพร ให้ชีวิตมีความสุข เจริญรุ่งเรืองอีกด้วย ใครที่นับถือเจ้าแม่กวนอิม จึงควรกินเจเป็นนิจ หรือ เฉพาะช่วงเทศกาลกินเจของทุกปีก็ได้

3. สวดมนต์ บูชาสม่ำเสมอ

การสวดมนต์บูชา เจ้าแม่กวนอิม ช่วยให้เรารำลึกถึงคุณงามความดีของท่าน ทำให้รู้จักสำรวมกาย วาจา ใจ ตลอดจนยังช่วยเสริมความเป็นสิริมงคลให้ตัวเอง ให้ได้รับความเจริญรุ่งเรืองในหน้าที่การงาน สุขภาพ ปลอดภัยจากภัยอันตรายต่าง ๆ โดยบทสวดที่นิยมบูชาเจ้าแม่กวนอิม ได้แก่ คาถาพระมหากรุณาธารณีสูตร และ ปรัชญาปารมิตาหฤทัยสูตร โดยก่อนสวดมนต์ ให้ตั้งจิตน้อมระลึกถึงพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ เจ้าแม่กวนอิม จากนั้น จุดธูป 3 ดอก วางน้ำเปล่า 1 แก้ว เพื่อเป็นเครื่องบูชา กราบ 3 ครั้ง แล้วจึงเริ่มสวดคาถา

ข้อห้ามสำหรับผู้นับถือเจ้าแม่กวนอิม

นอกจากไม่ประพฤติผิดศีล 5 แล้ว ข้อห้ามสำคัญ ที่ผู้นับถือเจ้าแม่กวนอิม ควรต้องประพฤติปฏิบัติตาม ก็คือ ไม่กินเนื้อวัว เพราะวัวเป็นสัตว์ใหญ่ มีคุณต่อมนุษย์มาก ไม่ว่าจะช่วยทำไร่ไถนา หรือ ให้น้ำนม การบริโภคเนื้อวัว จึงเป็นพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม อย่างไรก็ตาม หากงดเว้นการบริโภคเนื้อสัตว์ทุกชนิด และ หันไปกินเจแทนได้ ก็จะดีที่สุด

บทความที่น่าสนใจ

• รู้จัก ไฉ่ซิงเอี๊ย เทพเจ้าแห่งโชคลาภ พร้อมวิธีขอพร ให้มั่งคั่งร่ำรวย 2565